Jakie rodzaje i typy alkoholizmu wyróżniamy? Podział, typologia

Alkoholizm to jedna z cywilizacyjnych chorób naszych czasów, która obecnie dotyka bardzo wiele osób w różnym wieku. Występuje nie tylko u mężczyzn, ale coraz częściej także u kobiet. Jest to choroba przewlekła. Oznacza to, że alkoholikiem zostaje się do końca życia. Mimo że alkoholizmu nie da się tak naprawdę całkowicie wyleczyć, obecnie istnieje wiele mniej i bardziej skutecznych metod leczenia, które służą powstrzymaniu rozwoju choroby alkoholowej. Alkoholizm można podzielić na kilka typów, które różnią się między sobą objawami i ich stopniem, a także ogólnym przebiegiem.

• Na przestrzeni wielu lat, w wyniku badań nad osobami uzależnionymi, powstało kilka typologii alkoholizmu.
• Najpopularniejszą z nich jest ta zaproponowana przez E.M. Jellinka. Badacz podzielił alkoholizm na 5 rodzajów: – alkoholizm typu Alfa, Beta, Gamma, Delta, Epsilon.
• Wyróżniamy także inne typologie alkoholizmu zaproponowane m.in. przez T.F. Babora, J. Hauser, Cloningera i wg. Lescha.

Jakie są rodzaje alkoholizmu? Typologia

Podobnie jak każda inna choroba, również alkoholizm posiada kilka różnych rodzajów. Podstawową typologią alkoholizmu jest ta opracowana przez E.M. Jellinka – amerykańskiego biostatystyka i fizjologa, zasłużonego w badaniach nad alkoholizmem. Elvin Morton Jellinek w 1969 roku przedstawił model choroby alkoholowej, który opierał się na 5 typach alkoholizmu. Klasyfikacja konkretnej odmiany bazuje na obserwacji zachowania i przyzwyczajeń uzależnionego. Podział ten stosowany jest do dziś. 

Typy alkoholizmu:

Alkoholizm typu Alfa

Jest to rodzaj uzależnienia od alkoholu, który opiera się wyłącznie na psychice. Najbardziej na ten typ są narażone osoby z niską odpornością na stres. Człowiek sięga po alkohol w celu odprężenia się, złagodzenia bólu, wyciszenia się, a także po to, by zapomnieć o swoich problemach. W tym wypadku alkohol traktowany jest jako lekarstwo na codzienne problemy, jest to pewnego rodzaju ucieczka od trudów dnia codziennego. 

Alkoholizm typu Beta

Alkoholizm typu Beta opera się na czynnikach społecznych i obyczajowych. Alkoholik pije, bo przecież ,,wszyscy” piją. Ten rodzaj alkoholizmu związany jest z presją środowiska oraz z przebywaniem w grupie osób, w której większośc osób pije. W tym rodzaju alkoholizmu bardzo często pojawiają się powikłania somatyczne(fizyczne) w wyniku nadmiernego picia alkoholu, takie jak marskość wątroby czy zapalenie trzustki. 

Alkoholizm typu Gamma

Jest to najczęściej występujący typ alkoholizmu i jednocześnie najbardziej typowa postać choroby alkoholowej. To co charakterystyczne dla alkoholizmu typu Gamma, to stopniowy wzrost tolerancji na alkohol i utrata kontroli nad piciem. Alkoholicy Gamma tracą kontrolę nad ilością wypijanego alkoholu. Mimo że na początku są w stanie kontrolować swoje nawyki, to z rozwojem choroby alkoholowej całe życie zostaje podporządkowane alkoholowi, a w czasie ,,przerw” pojawiają się objawy alkoholowego zespołu abstynenckiego. W ostatnim etapie alkoholizmu Gama może dojść do poważnych zatruć, a także problemów zdrowotnych, które mogą prowadzić nawet do śmierci. 

Alkoholizm typu Delta

W typie Delta alkoholik może kontrolować ilość wypijanego alkoholu, ale nie jest zdolny do całkowitego zaprzestania picia. Alkoholik przez długi czas ma stały poziom alkoholu we krwi, co może prowadzić do trwałych uszczerbków na zdrowiu. W alkoholizmie typu Delta przerwy stają się coraz rzadsze. Szkody dla organizmu pojawiają się stopniowo. 

Alkoholizm typu Epsilon 

Alkoholizm typu Epsilon charakteryzuje się przerywanym piciem. Taka osoba potrafi się upić, a potem jest w stanie bez większego problemu wstrzymać się od alkoholu przez dłuższy czas. Po okresowej abstynencji ponownie powraca do picia i potrafi spożywać alkohol bardzo intensywnie aż do pojawienia się stanu osłupienia. 

Niektórzy badacze do pięciu typów alkoholizmu zaproponowanych przez Jellinka dodają jeszcze jeden – typ Zeta. Charakteryzuje się on występowanie aktów przemocy po spożyciu alkoholu. 

Jakie inne typy alkoholizmu wyróżniają jeszcze badacze? Klasyfikacja alkoholizmu według Babora, Hausera 

Typologia zastosowana przez E.M. Jellinka nie jest jedyną. Bardzo podobną typologię do Jellinka przedstawił Babora. Klasyfikacja według T. F. Babora opiera się na dwóch typach alkoholizmu – typie A oraz typie B. Typ A wyróżnia się późnym rozpoczęciem alkoholizmu (w okresie dzieciństwa nie odnotowuje się tak dużej liczby czynników ryzyka w postaci np. zaburzeń zachowania czy problemów wychowawczych w przeciwieństwie do typu B). W typie B początek uzależnienia jest dość wczesny, a na sam rozwój choroby alkoholowej mają wpływ przede wszystkim czynniki ryzyka występujące w dzieciństwie, na przykład alkoholizm występował w najbliższym otoczeniu (ojciec lub matka alkoholiczka). 

Inny badacz, J. Hauser, w 1996 roku stworzył jeszcze jedną typologie alkoholizmu, w której wziął pod uwagę czynniki kliniczne:

• typ 1 – uzależnienie ma swój początek na późniejszym etapie życia. W rodzinie chorego nie występowały wcześniej tego typu uzależnienia;
• typ 2 – początek uzależnienia jest wczesny, a chory ma znaczne obciążenia rodzinne; 
• typ 3 – początek uzależnienia ma miejsce we wczesnej młodości, choć chory ma niewielkie obciążenia dziedziczne.

Swoje typologie wyróżnili również: Cloninger, a także O. M. Lesch. 

Przeczytaj także na naszym blogu:

• Jak rozróżnić nałogowy alkoholizm od popijania? 
• Dlaczego alkoholik nie chce się leczyć? 

Niezależnie, jaki typ alkoholizmu Cię dotyczy, każdy z nich można leczyć. Terapia leczenia uzależnień to szansa, by uwolnić się z nałogu. Jeśli chcesz uzyskać więcej informacji, zadzwoń pod numer 504 106 335

Źródła: 

1. ,,Psychologia uzależnień alkoholizm”, L.Cierpiałkowska, M. Ziarko, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.
2. ,,Uzależnienie od alkoholu. Oblicza problemu”, J.Chodkiewicz, L.Cierpiałkowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2020.