Jak rozpoznać nałogowego hazardzistę?

Nie będzie przesadą stwierdzenie, że wyzwaniem naszych czasów jest nie tylko alkoholizm, narkomania, seksoholizm czy zakupoholizm, ale również patologiczny hazard. Utrata kontroli nad uprawianiem hazardu to jedna z najniebezpieczniejszych form uzależnienia psychicznego. Często zaczyna się od gry towarzyskiej, a kończy na nałogu, który niszczy życie osobie uzależnionej i bliskim. Jakie niepokojące sygnały mogą wskazywać na uzależnienie od hazardu?

Czym jest uzależnienie od hazardu?

Utarło się, że hazardzista to osoba, która straciła cały swój cały majątek w kasynach, ma ogromne długi, a pomimo to nadal pożycza pieniądze, które traci na grach. Taki obraz hazardzisty niewątpliwie może być prawdziwy, ale tak naprawdę problem ten zaczyna się już dużo wcześniej.

Patologiczny hazard, który przybiera formę uzależnienia, polega na częstym uprawianiu hazardu, któremu towarzyszy czasowa utrata kontroli nad zachowaniem podczas gry, zaabsorbowanie hazardem i zdobywanie za wszelką cenę niezbędnych środków do gry. Pomimo negatywnych konsekwencji związanych z uprawianiem hazardu, nałogowy hazardzista nie jest w stanie sam z niego zrezygnować. Uzależnienie od hazardu to nie tylko gra w kasynach, ale także na automatach do gier, w karty na pieniądze, kupowanie zdrapek, losów na loterii czy uprawianie coraz bardziej popularnego w Polsce tzw. e-hazardu (korzystanie z różnego rodzaju gier hazardowych przez internet).

Czy każda osoba, która uprawia hazard jest od razu uzależniona?

Sporadyczne granie nie czyni od razu z człowieka hazardzisty. Traktowanie tej czynności jako zabawy polega na wyznaczaniu sobie pewnego limitu pieniędzy, które przeznacza się na gry. Po przekroczeniu tego limitu odstępuje się od dalszej rywalizacji, bez względu na jej wynik. W takich przypadkach prawdopodobieństwo przegrania z góry wliczone jest w koszt gry. Natomiast osoby, które patologicznie uprawiają hazard, kierują się całkiem innymi motywami.

Trzeba jednak pamiętać, że granica między grą dla przyjemności a uzależnieniem od hazardu jest bardzo cienka. Systematyczne przesuwanie granicy w postaci ilości czasu i pieniędzy poświęconych na tę formę rozrywki może być drogą do patologicznego hazardu, kiedy to grze zostaje podporządkowane całe życie.

Symptomy, po których można rozpoznać nałogowego hazardzistę:

• Silny przymus grania, obsesja na punkcie gry – osoba, która wpadła w sidła nałogu, obsesyjnie myśli o graniu, a kiedy nie może zrealizować swojej potrzeby, doświadcza rozdrażnienia, niepokoju, ma wahania nastrojów. Obsesja na punkcie gry objawia się mocnym “inwestowaniem” czasu i pieniędzy w tę formę rozrywki, stawianiem hazardu na pierwszym miejscu.
  
• Upośledzenie kontroli nad powstrzymywaniem się od grania oraz długością czasu poświęconego na granie – osoba uzależniona może mieć problemy z powstrzymaniem się od gry, pomimo że planowała wcześniej tego nie robić. Stopniowo też wydaje na to coraz większe sumy pieniędzy (potrzeba podwyższania kolejnych stawek).
• Okłamywanie – kiedy hazard przybiera patologiczną formę, zaczynają pojawiać się kłamstwa. Osoba uzależniona chce w ten sposób zataić przed bliskimi rozmiary swojego problemu.
• Ucieczka od problemów – hazard zaczyna być traktowany jako sposób ucieczki od problemów.
• Zadłużanie się – uzależniony pożycza od bliskich coraz to większe kwoty na gry hazardowe, zaciąga kredyty, popada w długi
• Rozpad bliskich relacji – bardzo często dochodzi do rozpadu bliskich relacji, hazardzista zaczyna mieć problemy w pracy.
• Silna presja na wielką wygraną – hazardzista marzy o wielkiej wygranie, która ma być dowodem własnej wartości, sposobem na udowodnienie otoczeniu, że jest się wartościowym człowiekiem. Hazardziści żyją we własnym świecie, w którym najważniejszy jest wynik gry.

Fazy nałogowego hazardu

Wiele osób zadaje sobie pytanie, jak zaczyna się uzależnienie od hazardu. Trudno jest jednoznacznie udzielić na nie odpowiedzi, ale przyjęło się mówić o tzw. czterech fazach uzależnienia od hazardu, które mogą okazać się bardzo pomocne w autodiagnozie.

• Faza zwycięstw – cechą charakterystyczną tej fazy jest granie okazjonalne. Objawem niepokojącym jest jednak to, że nawet niewielka wygrana może być przyczyną częstszego odwiedzania kasyna i przeznaczania na ten cel większych pieniędzy.
• Faza utraty – wygrana wzmaga chęć zainwestowania większych środków i wygrania jeszcze większych pieniędzy. Gracz na tym etapie całkowicie koncentruje się na czynności grania, a nałóg pochłania coraz to więcej czasu i pieniędzy. Silna potrzeba zwycięstwa potęgowana jest kolejnymi porażkami, które dana osoba pragnie “odegrać”, co prowadzi do całkowitej utraty funduszy i zaciągnięcia coraz to większych długów.
• Faza depresji – skutki grania stają się coraz bardziej dotkliwe. Hazardzista zaczyna mieć problemy rodzinne, zawodowe, emocjonalne. Narastają długi, a dążenie do wygranej staje się ważniejsze od wszystkiego innego.

Jak leczyć uzależnienie od hazardu?

Uzależnienie od hazardu, tak jak każdy inny nałóg, wymaga podjęcia leczenia. Pomocne w radzeniu sobie z tym problemem okazują się ośrodki leczenia uzależnień, takie jak Ośrodek Nowe Życie. Najlepsze efekty w leczeniu uzależnienia od hazardu przynosi kilkutygodniowa terapia prowadzona w formie zamkniętej. Podczas pobytu osoba uzależniona poddawana jest indywidualnej i grupowej psychoterapii, która ma pomóc w rezygnacji z dotychczasowych przekonań i zaprzestaniu zachowań hazardowych. W niektórych przypadkach wskazane jest również, po odbyciu terapii zamkniętej, dalsze leczenie ambulatoryjne w formie cotygodniowych sesji poświęconych problemowi hazardu.

Z uzależnieniem od hazardu można wygrać, nie można tylko się poddawać.

Źródła:

1. ,,Bez tajemnic: o uzależnieniach i ich leczeniu, Bohdan Tadeusz Woronowicz, Instytut Psychiatrii i Neurologii, 2001.