Na alkoholizm choruje nie tylko alkoholik – jakie skutki niesie alkoholizm dla rodziny?

Ponieważ z socjologicznego punktu widzenia rodzina rozumiana jest jako pewien system, który składa się z poszczególnych elementów, wszelkie zmiany, jakie zachodzą w którymkolwiek z tych elementów, mają wpływ na pozostałe elementy, czyli członków rodziny. Alkoholizm jednego członka rodziny to tak naprawdę choroba całej rodziny. Może pić jedna osoba, a tak i tak cierpią na tym wszyscy domownicy. Przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się, jakie skutki niesie alkoholizm dla rodziny?

• Alkoholizm w rodzinie to choroba wszystkich jej członków.
• Osoby na co dzień funkcjonujące w rodzinie alkoholowej doświadczają nieustannego stresu, napięcia, gniewu, lęku. 
• Członkowie rodziny alkoholowej nie mogą zaspokoić swoich indywidualnych potrzeb, ponieważ wszystko koncentruje się wokół uzależnienia jednej osoby. 

Problem alkoholowy w rodzinie 

Alkoholizm w rodzinie to bardzo skomplikowany i złożony problem. Szacuje się, że alkoholu nadużywa aż około 16 procent społeczeństwa. Alkoholizm w rodzinie pociąga za sobą różne formy patologii, począwszy od problemów finansowych przez problemy w kontaktach międzyludzkich, problemy z prawem aż po przemoc i agresję. Alkoholik poprzez swoje permanentne picie zakłóca ustalony w rodzinie porządek. Pozostali członkowie rodziny dokonują różnorodnych prób przystosowania się do sytuacji. 

Jak rodzina dostosowuje się do życia z alkoholikiem? 

Dostosowanie się rodziny do otaczającej ich sytuacji może prowadzić do wytworzenia się zachowań prowadzących do podtrzymywania alkoholika w jego chorobie: 

• usprawiedliwianie alkoholika przed otoczeniem (np. usprawiedliwienie jego nieobecności w pracy);
• ukrywanie picia;
• niwelowanie konsekwencji związanych z piciem, ,,usuwanie” szkód, problemów wyrządzonych przez alkoholika;
• ograniczenie kontaktów z otoczeniem po to, aby jego picie nie wyszło na jaw. 

Mimo że rodzinie zwykle wydaje się, że zachowując się w ten sposób, działa w dobrej wierze, takie zachowania są bardzo niepożądane. Rodzina w ten sposób odbiera szanse na to, aby alkoholik zauważył, do czego doprowadziło jego picie, aby zechciał zmienić swoje dotychczasowe postępowanie oraz podjął terapię leczenia uzależnień. 

Jakie skutki dla domowników niesie alkoholizm jednego z członków rodziny? 

Nadużywanie alkoholu przez jednego członka rodziny może wywoływać u pozostałych domowników:

• napięcie;
• lęk;
• gniew;
• smutek;
• wstyd;
• upokorzenie.

Rodzina z problemem alkoholowym często czuje się napiętnowana. Zaczyna unikać ludzi i sprawować nieustanną kontrolę nad sytuacjami, w których się znajduje. U wielu domowników pojawia się również silne poczucie krzywdy, które powstaje wówczas, gdy człowiek pod wpływem sytuacji domowych odczuwa cierpienie, poczucie bezsilności, bezradności. Poczucie krzywdy może trwale zapisać się w psychice i wywierać negatywny wpływ na całe życie skrzywdzonej osoby. 

Alkoholizm a dzieci alkoholików 

Dzieci dorastające w rodzinach, w których życie kręciło się wokół alkoholu, wykazują większą tendencję do powielania zachowań ryzykownych w przyszłości. Synowie alkoholików, obserwując swojego ojca alkoholika, sami ,,uczą” się alkoholizmu, a córki wychowane w rodzinach, gdzie dominował alkohol, mają tendencję do wiązania się z mężczyznami wykazującymi skłonności do nadużywania alkoholu. DDA, czyli Dorosłe Dzieci Alkoholików, w życie dorosłe wchodzą więc z bagażem doświadczeń. 

Alkoholizm a pułapka współuzależnienia 

Kiedy mówimy o współuzależnieniu, najczęściej na myśli mamy współmałżonków alkoholików. Zapewne dlatego, że żona alkoholika jest osobą najbardziej narażoną na ponoszenie wszelkiego rodzaju szkód. To ona często jest uwikłana w chorobę alkoholową małżonka, co określa się właśnie mianem współuzależnienia. Współuzależnieniu towarzyszą takie zachowania, jak: łagodzenie skutków picia, nadodpowiedzialność, poczucie sprawowania kontroli nad pijącym małżonkiem, negowanie własnych potrzeb, lęk przed zmianą i samotnością, poczucie niemożności rozstania się z partnerem. 

Jak rodzina może poradzić sobie z alkoholizmem bliskiego?

Najlepsze, co może zrobić rodzina dla alkoholika, to uznanie własnej bezsilności. Trzeba uświadomić sobie, że sami nie jesteśmy w stanie zmienić drugiej osoby bez jej wewnętrznej motywacji i chęci do zmiany. Podstawową formą pomocy alkoholikowi jest nakłonienie go do terapii leczenia uzależnień, gdzie również można odbyć terapię małżeńską, dla rodzin i osób współuzależnionych. Powszechnie uważa się, że terapia leczenia uzależnień stanowi najlepszą metodę leczenia nałogów. 

Przeczytaj nasz poradnik i dowiedz się:

• Jak alkoholizm rodziców wpływa na dziecko?
• Alkoholizm w rodzinie – gdzie szukać pomocy?
• O czym należy pamiętać, gdy ktoś bliski walczy z uzależnieniem od alkoholu?
• Dlaczego tak trudno odejść od alkoholika?
• Jak rozpoznać Dorosłe Dziecko Alkoholika? Syndrom DDA

Źródła:

1. ,,Współuzależnienie – jak przetrwać w rodzinie z osobą uzależnioną”, J. Wawerska-Kus, Wydawnictwo Edukacyjne Remedium, 2014. 
2. ,,Dorosłe dzieci alkoholików”, Woititz Janet G., Akuracik, 2000. 
3. ,,Kryzys Rodziny Diagnoza, rozwiązania, profilaktyka”, M. Grabowski, Wydawnictwo Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości, 2009.