Jak wspierać osoby uzależnione, żeby im nie zaszkodzić?

• Wsparcie bliskich jest kluczowe w procesie zdrowienia osoby uzależnionej od alkoholu, jednak wymaga wiedzy i zrozumienia problemu. 
• Osoby uzależnione i ich bliscy często nie rozumieją się nawzajem z powodu różnego postrzegania alkoholu.
• Zachowania współuzależnionych, takie jak tworzenie “parasola ochronnego” nad alkoholikiem, mogą pogłębiać problem, zamiast pomagać w jego rozwiązaniu.

Dlaczego osoby uzależnione i ich bliscy nie są w stanie porozumieć się ze sobą?

Może się wydawać, że w sytuacji alkoholizmu w rodzinie dwie strony mówią w zupełnie innych językach. Już samo podejście do alkoholu jest całkowicie odmienne. Dla żony, rodzica czy dzieci spożywanie trunków przez osobę uzależnioną, stanowi duży problem, natomiast dla chorego jest to rozwiązanie wszelkich jego kłopotów i zmartwień. Dodatkowo kłótnie czy łzy partnera mogą stanowić pretekst do tego, żeby się napić. Wynika to z faktu, że u alkoholika zaburzone jest przeżywanie i radzenie sobie z emocjami. 

Jak zachowywać się, aby nie pomagać pić alkoholikowi?

Należy zdać sobie sprawę, że mimo najszczerszych chęci nie jesteśmy w stanie sami pokonać nałogu osoby nam bliskiej. Jednak swoim zachowaniem powinnyśmy zachęcić go do zmiany i podjęcia walki o lepsze życie swoje. Rodzina i przyjaciele muszą jedynie wspierać jego motywację do wyjścia z uzależnienie, a przede wszystkim nie wzmacniać nałogu poprzez ochronę przed konsekwencjami jego postępowania. Chodzi o to, aby alkoholik zauważył, w jaki sposób choroba wpływa na jego życie. 

W pierwszej kolejności warto zasięgnąć porady specjalistów – konsultacje z psychologiem lub psychiatrą mogą pomóc zrozumieć dynamikę uzależnienia i nauczyć, jak skutecznie komunikować się z alkoholikiem, aby zachęcić go do podjęcia leczenia. Udział w zajęciach grupowych lub terapii indywidualnej w ośrodku leczenia uzależnień, stanowi kolejny krok w kierunku zdrowienia, zarówno dla alkoholika, jak i jego bliskich. Historie pacjentów, którzy pokonali uzależnienie często pełnią rolę inspiracji i dowodu na to, że zmiana jest możliwa.

Co może zrobić osoba współuzależniona? Jak mądrze wspierać alkoholika?

Przede wszystkim przestać tworzyć parasol ochronny nad alkoholikiem i dać mu ponosić konsekwencje picia. Nie należy kłamać, aby zataić jego kolejny wieczór spędzony w towarzystwie kieliszka, nie wolno załatwiać zwolnień lekarskich do pracy, a już na pewno nie udawać, że nic się nie dzieje, gdy chory zaniedbuje kolejne obowiązki w domu. W przypadku współuzależnienia życie rodziny zaczyna kręcić się wokół alkoholu. 

Przerwij ten schemat, zadbaj o siebie i dzieci! Zacznij stawiać granice uzależnionemu i konsekwentnie ich przestrzegaj. Ustal konkretne zasady informujące, czego oczekujesz od alkoholika i jakie będą konsekwencje ich złamania. Pamiętaj, że Twoje zdrowie psychiczne i fizyczne jest równie ważne. Warto także poszukać wsparcia dla siebie, np. udając się na terapię współuzależnień. 

W jaki sposób nie pomagać alkoholikowi?

Pomóc alkoholikowi też trzeba umieć, ponieważ niektóre działania osób mu bliskich mogą nawet szkodzić. Aby wspierać uzależnionego, nie należy udawać, że problem nie istnieje. Ignorowanie nałogu męża lub żony sprawi, że będzie się on jedynie pogłębiał. W efekcie jego zaawansowanie zacznie stanowić zagrożenie dla życia i funkcjonowania rodziny. 

Nie pomożesz też uzależnionemu członkowi rodziny stosując szantaż emocjonalny lub grożąc mu. Choć znane są przypadki, w których mężowie zdecydowali się skorzystać z profesjonalnego wsparcia z walce z nałogiem dopiero w sytuacji, gdy żona zagroziła rozwodem i zabraniem dzieci. To należy mieć świadomość, że takie postępowanie jest dość ryzykowne. Może sprawić, że alkoholik w obawie o stratę najbliższych zauważy swój problem i uda się na terapię uzależnień, ale też doprowadzić do nałogowiec wpadnie w cug, pogłębiając swój nałóg. W takich sytuacjach eskalacja problemu prowadzi do większego dystansu emocjonalnego w rodzinie i poważniejszych konsekwencji zdrowotnych dla uzależnionego. 

Co zrobić, gdy uzależniony nie widzi problemu?

Gdy zdecydujesz się na rozpoczęcie rozmowy, nigdy nie przeprowadzaj jej, gdy osoba jest pod wpływem alkoholu. Nie unoś się gniewem i frustracją, ponieważ w ten sposób nie pomożesz alkoholikowi, a nawet osiągniesz efekt odwrotny od zamierzonego. Uzależniony pod wpływem złości nie podejmie decyzji o leczeniu, natomiast może sięgnąć po kieliszek lub stosować przemoc. 

Warto także podkreślić, że według raportu “Nadużywanie alkoholu a problem przemocy domowej” przeprowadzonego przez PARPA aż 70% sprawców przemocy domowej podczas interwencji policji znajduje się pod wpływem alkoholu. Ma to związek, z tym że alkohol, będąc substancją psychoaktywną, przenika do układu nerwowego oraz mózgu, wywołując różnorodne zmiany. [źródło: https://www.parpa.pl/phocadownloadpap/Przeciwdzialanie/Naduzywanie%20alkoholu%20a%20problem%20przemocy%20domowej%20-%20broszura.pdf, dostęp 13.02.2024]

Dobrym rozwiązaniem jest przeprowadzenie interwencji alkoholowej, która polega na tym, że bliscy spotykają się z osobą uzależnioną i przedstawiają fakty dotyczące jego stanu zdrowia. Oczywiście trzeba się do tego dobrze przygotować np. poprzez konsultację ze specjalistą. Jednocześnie terapia małżeńska może okazać się niezbędnym elementem procesu leczenia, ponieważ pozwala na rozwiązanie konfliktów w związku i nauczenie się zdrowych sposobów komunikacji. 

FAQ – najczęściej zadawane pytania 

Co mówić do alkoholika?

Ważne jest, aby skupić się na omówieniu aspektów wspólnego życia z osobą uzależnioną. Chodzi o te elementy, które sprawiają ból nie tylko rodzinie i przyjaciołom, ale również samemu alkoholikowi. Należy dialog zakończyć potwierdzeniem, że osoba nie pozostaje w samotności i może polegać na pomocy ze strony bliskich w trakcie całego procesu zdrowienia. 

Czy chować alkoholikowi alkohol?

Chowanie alkoholu nie pomoże w walce z nałogiem partnera. Trzeba będzie wymyślać kolejne kryjówki, a dodatkowo narażamy się na złość alkoholika. Jeśli nie znajdzie alkoholu w domu, uda się do sklepu lub będzie go spożywał na mieście.  

Przeczytaj wpisy powiązane na naszym blogu:

• Rola rodziny w leczeniu alkoholizmu
• Czy sam detoks wystarczy, aby wyjść z alkoholizmu?
• Jak alkoholik manipuluje żoną i jak sobie z tym radzić?

Nigdy nie jest za późno na podjęcie walki o swoje życie i zdrowie. Rozwiązaniem Twojego problemu może być terapia alkoholowa. Jeśli chcesz uzyskać więcej informacji, zadzwoń pod numer 504 106 335

Źródła: 

1. „Alkoholik, instrukcja obsługi”, J. Reisch-Klose, E. Głowacz, Druga Strona, 2013. 
2. ,,Uzależnienia: geneza, terapia, powrót do zdrowia” B.T. Woronowicz, Media Rodzina, 2009. 
3. Raport “Nadużywanie alkoholu a problemy przemocy domowej”, PARPA [https://www.parpa.pl/phocadownloadpap/Przeciwdzialanie/Naduzywanie%20alkoholu%20a%20problem%20przemocy%20domowej%20-%20broszura.pdf]