Ciemna strona nałogu. Dlaczego po alkoholu ludzie stają się agresywni? Jak z tym walczyć?

Nie jest tajemnicą, że alkohol zmienia życie i zachowanie człowieka. Po wypiciu wysokoprocentowych trunków zachowujemy się inaczej niż zwykle. Jedną z najpoważniejszych konsekwencji spożywania alkoholu się agresja. 

Spożywanie alkoholu może prowadzić do zachowań agresywnych , nadmiernego ryzykowania i impulsywności. Niektórzy po wypiciu całkowicie tracą panowanie nad sobą. Etanol zawarty w napojach procentowych oddziaływuje na układ nerwowy i osłabia jego funkcjonowanie. Poziom stężenia alkoholu we krwi często decyduje o zachowaniu człowieka i wpływa na jego gwałtowną reakcję.

W dzisiejszym wpisie postaramy się odpowiedzieć na pytanie, dlaczego alkohol wyzwala agresję.

• Alkohol wyzwala zachowania agresywne. Niektórzy po spożyciu alkoholu tracą panowanie nad sobą. 
• Za niekontrolowane zachowania agresywne odpowiadają zmiany, jakie zachodzą w mózgu pod wpływem alkoholu.
• Im więcej pije się alkoholu, tym częściej okazuje się agresję fizyczną i słowną. 

Dlaczego ludzie po wypiciu alkoholu stają się agresywni? 

Alkohol etylowy należy do grupy depresantów. Wpływa na pracę ośrodkowego układu nerwowego. Efekty wpływu są widoczne w zależności od jego stężenia w organizmie. Spożywanie trunków wysokoprocentowych hamuje pracę ośrodków kontrolujących zachowanie. Osoba, która traci kontrolę nad ilością wypijanego alkoholu, bardzo łatwo popada w różnego rodzaju zachowania nieakceptowane społecznie. Przejawami takich zachowań są: agresja po alkoholu, urządzanie awantur, chamskie zachowanie względem innych, wdawanie się w bójki, stosowanie przemocy fizycznej oraz psychicznej. 

Alkohol stopniowo przejmuje wolną wolę człowieka, zaczyna on tracić kontakt z rzeczywistością, przestaje logicznie myśleć.

Agresja po alkoholu – podłoże genetyczne

Agresywne zachowania po alkoholu są przedmiotem licznych badań naukowych. Eksperymenty, które potwierdziły, że niekontrolowana agresja po alkoholu nie jest kwestią charakteru czy temperamentu, były prowadzone m.in. przez naukowców z Uniwersytetu w Helsinkach. Zaobserwowali oni, że winę za agresywne zachowania po alkoholu mogą ponosić geny. 

Według naukowców alkohol wpływa negatywnie, a dokładniej uszkadza gen HTR2B, co sprawia, że jego nosiciele są bardziej impulsywni. Gen ten w ludzkim organizmie wykorzystywany jest głównie do tworzenia receptorów serotoninowych, które pełnią kluczową funkcję w procesie podejmowania decyzji oraz odpowiadają za utrzymanie samokontroli. Co ciekawe to fakt, że osoby z wykrytą mutacją nie były alkoholikami. Wykazywały zachowania agresywne już po wypiciu zaledwie kilku drinków.

Jakie są powody agresywnych zachowań po spożyciu alkoholu?

Ataki agresji po spożyciu alkoholu mogą występować z różnych powodów, ale zazwyczaj są spowodowane upośledzeniem aktywności w częściach mózgu odpowiedzialnych za kontrolę. Do głównych powodów agresywnych zachowań należy zaliczyć:

• zmniejszenie kontroli poznawczej – alkohol obniża zdolność umysłu do kontroli impulsów i hamowania zachować. W sytuacjach stresowych prowadzi to do agresji, ponieważ osoba pijąca ma mniejszą kontrolę nad swoim zachowaniem.
• wzrost pewności siebie – u wielu osób alkohol powoduje zwiększenie pewności siebie i zmniejszenie obaw przed konsekwencjami swoich postępowań. Podejmowane decyzje są dalekie od logicznego myślenia i mogą prowadzić do ataków agresji, których normalnie by unikano.
• zaburzenia w postrzeganiu sygnałów społecznych – w związku z nadużywaniem alkoholu uzależniony może mieć problemy z interpretacją sygnałów społecznych. Prowadzi to do błędnych ocen intencji innych osób. Może dostrzegać niebezpieczeństwo lub czuć zazdrość w zupełnie nieuzasadnionych sytuacjach, co kończy się wybuchem agresji.
• zwiększenie emocjonalnej reaktywności – alkohol może wzmacniać emocjonalne reakcje na frustracje lub prowokacje. Alkoholik przestaje logicznie myśleć, przez co nie umie kontrolować swojego zachowania i staje się bardziej skłonny do agresywnych reakcji.
• efekt zamkniętego umysłu – w związku ze spożyciem alkoholu chory przyjmuje za słuszny jedynie swój punkt widzenia i nie jest w stanie zrozumieć innych perspektyw. Próby wytłumaczenia mu czegokolwiek mogą pobudzać agresję. 

Fizyczna i słowna agresja po alkoholu 

Mówiąc o agresji po alkoholu, trzeba wyraźnie zaznaczyć, że nie chodzi tylko o bezpośredni atak fizyczny (rękoczyny), ale również o takie przejawy agresywnego zachowania, jak groźby, wandalizm, awantury z partnerem, złe nastawienie czy wyrządzanie innych szkód. Ilość wypijanego alkoholu wiąże się również z większą częstotliwością pojawiania się agresji werbalnej (słownej) zarówno w przypadku kobiet, jak i mężczyzn. 

Chamskie zachowanie po alkoholu

Alkohol prowadzi często do zachowań, których pijany nigdy nie dopuściłby się będąc trzeźwy. Napoje procentowe znacząco wpływają na postępowanie ludzi, ponieważ obniżają hamulce społeczne, zmieniają percepcję sytuacji i mogą prowadzić do nieodpowiednich reakcji.

Alkohol prowadzi do uszkodzenia układu nerwowego, a to znacznie zmniejsza zdolność do kontroli impulsów. Obniża hamulce u samej osoby pijącej w efekcie pojawiają się nieodpowiednie komentarze, skłonność do kłótni i agresji. Osoby pod wpływem alkoholu mogą stać się nieprzewidywalne, a ich działania często ranią najbliższe otoczenie. Chamskie zachowania po wypiciu tylko potwierdzają to, jak bardzo alkohol zmienia osobowość człowieka i wydobywa z niego najgorsze cechy. 

Kiedy najczęściej dochodzi do zachowań agresywnych po alkoholu? 

Do zachowań agresywnych po alkoholu dochodzi zazwyczaj wtedy, gdy czujemy się sprowokowani albo zagrożeni. Samotny człowiek, będący pod wpływem alkoholu, zwykle nie stosuje przemocy. Agresja słowna często ma miejsce w sytuacjach towarzyskich, zwłaszcza dotyczy to młodych ludzi, którzy w ten sposób próbują uzyskać podziw i uznanie ze strony swoich rówieśników.

Jednym ze sposobów osiągnięcia takiego celu może być właśnie otwarte wyrażanie swojej złości, gniewu, a także stosowanie przy tym różnorodnych niecenzuralnych wyrazów. Osoby spożywające alkohol w towarzystwie, częściej stosują agresję słowną – będąc w stanie nietrzeźwości łatwiej jest im pokazać swój gniew czy niezadowolenie. 

Do tracenia kontroli nad swoimi czynami, a czasami wręcz agresji u spożywających alkohol dochodzi często również w sytuacji, gdy zostali oni czymś sprowokowani. Jest to niemal najczęstszą przyczyną agresji u osób nie będących w stanie trzeźwości. Nagłe zmiany nastroju – niekiedy od euforii do nienawiści – są wówczas bardzo częste.

Przeczytaj także: Co czuje alkoholik? Emocje i odczuwanie osoby uzależnionej od alkoholu

U kogo najczęściej pojawiają się agresywne zachowania po alkoholu?

Badania wykazały, że agresywne zachowania po wypiciu alkoholu występują zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. Co więcej, nie dotyczy to tylko osób uzależnionych od alkoholu, ale również takich, które nie piją nałogowo oraz normalnie nie wykazują skłonności do popadania w gniew. Najczęściej jednak impulsywne zachowania po alkoholu podejmują osoby, które nie są w stanie przewidzieć konsekwencji swoich czynów. 

Agresywne zachowanie czy gwałtowne zmiany nastrojów zazwyczaj w takich sytuacjach nie są zamierzone. Wynikają z wewnętrznych pobudek, na które osoba będąca pod wpływem alkoholu często nie ma większego wpływu.

Warto zaznaczyć, że agresja po alkoholu może mieć też związek z dzieciństwem. Dorosły człowiek, który był świadkiem lub ofiarą przemocy w rodzinie alkoholików często nieświadomie powiela wzorce wyniesione z domu. 

Polecamy artykuł: Związek z DDA – jak żyć z taką osobą?

Indywidualne predyspozycje do agresji po alkoholu

Temperament i osobowość wpływają na reakcje na stres i alkohol, zwiększając u niektórych osób skłonność do agresji. Alkohol obniża kontrolę nad emocjami, co może nasilać impulsywne i agresywne zachowania, szczególnie u osób o ekspansywnym temperamencie lub specyficznych typach osobowości, takich jak borderline. Badania pokazują, że mężczyźni są bardziej skłonni do fizycznej agresji, częściowo z powodu wyższego poziomu testosteronu, choć agresja może przybierać różne formy u obu płci. 

Furia po alkoholu 

Agresja po alkoholu przejawia się w różnych formach, a jedną z najbardziej intensywnych jest tzw. furia alkoholowa. Furia po alkoholu jest ekstremalna formą agresjii i wynika z upośledzonego mechanizmu samokontroli oraz zdolności do przemyślenia konsekwencji swoich postępowań. Nadużywanie alkoholu prowadzi do zaburzenia osobowości w efekcie osoba będąca pod jego wpływem może reagować wybuchami gniewu w odpowiedzi na drobne lub zwykłe sytuacje. W wyniku napadu furii alkoholowej pojawia się agresja słowna, fizyczna, intensywna wściekłość. Do charakterystycznych objawów zaliczyć należy też: paranoję i podejrzliwość, destrukcję, nadwrażliwość i autoagresję.

Warto podkreślić, że furia po alkoholu jest niebezpieczna zarówno dla osoby jej doświadczające, jak i ofiary przemocy.

Jak walczyć z agresją po alkoholu?

Nie wszystkie osoby, które nadużywają alkoholu, zdają sobie sprawę z tego, że mogą być alkoholikami. Urwany film po alkoholu to tylko jeden ze skutków wypicia nadmiernej ilości trudnków. Aby zahamować agresywne zachowania po wypiciu, trzeba zwalczyć źródło problemu, którym może być choroba alkoholowa. W tym celu warto zwrócić się o pomoc do specjalistycznego ośrodka leczenia uzależnień Nowe Życie, który oferuje kameralną i domową atmosferę. Można tam skorzystać z terapii indywidualnej i zajęć grupowych oraz porozmawiać na temat swoich problemów z doświadczonymi terapeutami i odbyć konsultację psychologiczną lub psychiatryczną. W zależności od stopnia zaawansowania problemu można zdecydować się na terapię stacjonarną lub ambulatoryjną, czyli tzw. dochodzącą. 

Przymusowe leczenie odwykowe nie zawsze jest dobrym sposobem na wychodzenie z uzależnienia. Rodzina osoby uzależnionej powinna spróbować namówić ją na leczenie w nieco delikatniejszy sposób – przedstawiając np. fakty i objawy, które są dla nich niepokojące podczas interwencji alkoholowej. Jednym z nich mogą być zachowania impulsywne, które rzadko kiedy spotykają osoby zdrowe.

U osób zarówno pijących sporadycznie, jak i spożywających alkohol w nadmiarze, może pojawić się obniżone poczucie własnej wartości – będące zaraz obok zaburzeń zachowania, drugim poważniejszym objawem choroby alkoholowej. Zauważając u swojego bliskiego taką zmianę zachowania warto rozpocząć z nim rozmowy na temat uzależnienia, tłumacząc mu m.in. negatywny wpływ alkoholu na zdrowie i życie.

FAQ – najczęściej zadawane pytania 

Jak reagować na agresję alkoholika?

Istotne jest, aby uświadomić osobie sprawiającej problemy, jakie są konsekwencje jej zachowania i jak ono wpływa na otoczenie. Gdy alkoholik nie jest otwarta na współpracę, warto zasięgnąć porady profesjonalistów z ośrodka specjalizującego się w leczeniu uzależnień. Ponadto, w sytuacji, gdy agresywne zachowania nie ustają, konieczne może być wezwanie służb policyjnych.

Awantury domowe i wyzwiska po alkoholu – dlaczego są tak czeste?

Spożywanie alkoholu wpływa negatywnie na procesy poznawcze w mózgu, co ma związek z kontrolą emocji i obniżeniem zdolności do odczuwania empatii. W stanie upojenia alkoholowego często dochodzi do nagłych i intensywnych zmian nastroju. Osoby pijące mogą odczuwać irracjonalne przekonanie, że są atakowane lub prowokowane przez ludzi z ich otoczenia, a to prowadzi do niekontrolowanych reakcji agresywnych.

Czy człowiek po alkoholu jest szczery?

Alkohol może prowadzić do pewnego rodzaju bezwzględnej otwartości. W trakcie upojenia możemy wyrażać opinie i emocje, które już wcześniej nosiliśmy w sobie, ale które były ukrywane ze względu na obawę przed krytyką lub dezaprobatą ze strony innych. Alkohol zatem nie tworzy nowych negatywnych nastawień, lecz może zniekształcać nasze osądy i powodować, że stajemy się bardziej otwarci na ich dzielenie się, często bez filtrowania ich przez pryzmat społecznych konwenansów

Chcesz dowiedzieć się więcej na temat alkoholu i jego destrukcyjnego wpływu? Zajrzyj na naszego bloga z poradami dotyczącymi uzależnienia od alkoholu.

• Nerwica alkoholowa – czym się objawia i jak reagować?
• Stany lękowe u alkoholika – jak sobie z nimi radzić?
• Mąż alkoholik – gdzie szukać pomocy?
• Zespół Otella u alkoholika – czym się objawia?
• Jak uzależnienie od alkoholu wpływa na uczucia?

Źródła:

1. ,,Medyczne aspekty uzależnienia od alkoholu”, pod red. M. Wojnara, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Warszawa 2017. 
2. ,,Bez tajemnic: o uzależnieniach i ich leczeniu, Bohdan Tadeusz Woronowicz, Instytut Psychiatrii i Neurologii, 2001